BATAT (Ipomoea batatas)

Bataty są bulwami korzeniowymi tropikalnej rośliny wieloletniej z rodziny Convolvulaceae. Pochodzą z tropikalnych i subtropikalnych rejonów Ameryki Środkowej, ich ojczyzną są meksykański półwysep Jukatan, Wenezuela i Kolumbia. Batat to roślina płożąca, której pędy często osiągają długość nawet do pięciu metrów, jego kwiaty są barwy od lawendowo-niebieskiej do czerwono-fioletowej. Z jednej rośliny uzyskuje się plon od 0,5 kg do 5 kg, a bulwy są różnego kształtu i kolorów. Bataty są jedną z najważniejszych upraw w krajach tropikalnych.

Od ziemniaka batat różni się wydłużonym kształtem, a jego bulwy mogą ważyć nawet pół kilograma. Podstawową różnicą jest też kolor łupiny i miąższu. Batat czerwony ma miąższ pomarańczowy i najlepiej nadaje się do gotowania i pieczenia. Biały batat ma miąższ  żółtawy, jest on doskonały jako smażony lub potarty do wypieków. Gatunek pomarańczowy uprawia się głównie w Ameryce Północnej ( Północna Karolina i Luizjana), gdzie nazywa się „jam“. Istnieje także batat wodny (Ipomoea Aquatica), który rośnie w południowowschodniej Azji.

Podobnie jak ziemniaki bataty znajdują wielostronne zastosowanie w kuchni. Często w ogóle nie ma potrzeby ich obierania, należy je tylko dobrze wyczyścić szczoteczką. Można je gotować, piec i smażyć. Podawać słone, w postaci ziemniaków puree, frytek, jako zupę, a nawet dodawać do sałatek. Dzięki ich walorom smakowym stosowane są także do wypieku ciast i tortów możemy z nich  przygotowywać czipsy czy też marmoladę.

Wartość energetyczna batatów jest o około połowę większa od ziemniaka. Bulwy zawierają 70% wody, 18% skrobi i 6% cukru. Słodki smak batata zapewniają fruktoza, glukoza i saharoza. Bataty zawierają duże ilości karotenu, protein, witamin A, B6 i C, wapnia, żelaza,

a także nierozpuszczalnego błonnika. Właśnie duża ilość błonnika czyni batata jednym  z najbardziej pożywnych gatunków warzyw. Bataty zawierają beta-karoten, dzięki któremu  mają wyrazisty, połyskliwy kolor. Beta-karoten jako silny przeciwutleniacz działa profilaktycznie wobec kilku rodzajów nowotworów. Dzięki wysokiej zawartości witaminy E bataty są korzystne dla ludzkiego serca i oczu. Podobne działanie jak beta-karoten ma również zawarty w miąższu batata kwas chlorogenowy. Ponadto, w „słodkich ziemniakach“ występują też kwas kawowy, luteina, zeaksantyna i pektyny. Nie brakuje także  roślinnych steroli, obniżających ilość cholesterolu we krwi i wiążących substancje rakotówrcze w układzie trawiennym. Bataty należą do najbardziej pożywnych warzyw dlatego ich spożywanie jest zalecane także w dietach, gdy pragniemy zrzucić zbędne kilogramy.

Warunki uprawy

• Uprawa batata (sadzenie)
• Pielęgnowanie w fazie wzrostu
• Odmiany
• Zbiory i przechowywanie